Показать содержимое по тегу: ру
Ер Едіге маңғытай ма? Маңғытайлар Мәскеуді өртеген бе? Орыс княздары Юсуповтар мен Урусовтардың бізге қандай қатысы бар?
Ұлытауға назар салған кісіге оның көлденең біткен бір сілем шоқысы әрдайым ерекше көрінеді. Биіктігімен не пішінімен ғана емес. Сол шоқының басына бір ерекше рух қонақтағандай...Бұл Едіге тауы. Таудың басында тастан қалап үйілген, биіктігі құрық бойындай, бір жақ беті тік, үшбұрышты пирамида іспетті қорым бар. Бұл – Едіге батырдың моласы. Халық бұл жерді қасиетті есептеп, басына ақтық байлайды, батырды әулие тұтып, ол туралы түрлі аңыздар айтады. Алайда Едігені неліктен халықтың тарихи санасында қалдырған ізі соншалықты зор екендігін түсіну үшін біз ең алдымен осы аңыз жырларға арқау болған нақты тарихқа ден қойғанымыз жөн.
Қаңлылардың әлемдік өркениетке қосқан өзіндік үлесі бар. Ертедегі шумерлерді кенгірлер-қаңлылар деп атаған. Қаңлылар Африкада, Индонезияда, Солтүстік-Шығыс Вьетнамда, Суматра және Ява аралдарын мекендеген. Әлемде өркениет тіпті қаңлылардан бастау алады деуге болады. Қаңлылар металл балқытуды меңгерген әлемдегі үш халықтың бірі болып саналады. Олардың шығу тегі туралы Ресей зерттеуші-ғалымы Б.Грозный «Шумер (кенгірлер-қаңлылар) халқы қазіргі Киргиз (қазақ) даласынан, ұзын басты үнді-европалық пен қысқа басты турандықтардың шекарасынан шыққан» деп түсіндіреді. Еуропаның белгілі ғалымдары Ф.Хоммел және А.Фалькенштейн өткен ғасырдың өзінде шумерлердің арғы аталары қаңлы болды деген пікір айтқан еді. Шумерлердің ежелгі тарихын зерттеген қазақтың талантты ақыны Олжас Сүлейменов пен белгілі ғалым Сәрсен Аманжоловтың бұл туралы пікірлері ашық айтылмаса да, жоғарыда аталып өткен шетелдік ғалымдардың тұжырымдарымен тұспа-тұс келіп жатады.