Показать содержимое по тегу: Байлатын

Осы уақытқа дейін латын алфавитінің жүздеген нұсқасы жасалды. Басым көпшілігін әуесқойлар, біршамасын тіл мамандары, қалғанын ресми институттар ұсынды. Бір жағынан бұл жақсы тенденция. Азаматтық қоғамның шағын бір көрінісі. Алайда алфавит нұсқаларының көп болуы сапаға әсер еткен жоқ. Тіпті бұл іспен кәнігі филологтардың айналысуы да керемет нәтиже көрсетпеді. Мейлі бұл менің субъективті көзқарасым болсын, бірақ осы уақытқа дейін ұсынылған алфавиттердің денін шала дер едім. Қай нұсқаны қарасаң да авторлар мәселеге тар фокуспен қараған. Бірі тек графикалық тұрғыдан келсе, екіншісі сыртқы көркемдігіне ғана мән береді. Үшіншісі өзінің саяси көзқарасына сай, төртіншісі өзінің мамандығына ғана ыңғайлы алфавит жасайды. Енді бірі мүлде жеке басының абыройын күйттеп кеткен. Арасында тіпті діни көзқарасымен араб тілінің тәжірибесіне салып, кейбір дауысты дыбыстарды мүлде алып тастайтын жобалар болды. Қысқасы, тіл табиғатына икемді, уақыт талабына сай, экономикалық сұранысқа лайық, технологиялық қажеттіліктерін өтей алатын кешенді жобаны көре алмадық. Көбі алфавит құраумен емес, транслитерациямен айналысты.

Еліміз тәуелсіздік тәжін кигелі бері бірқатар азаматтар латын әліпбиіне көшу мәселесін көтеріп келеді. Латын әліпбиіне көшу туралы ой-пікірлердің 1926-1929 жылдардан бастап бастау алғаны да баршаға аян. Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың 2017 жылы 12 сәуірде жарық көрген «Болашаққа бағдар: Рухани жаңғыру» мақаласында қазақ тілін біртіндеп латын әліпбиіне көшіру жұмыстарын бастау қажеттігі айтылды: «Біз бұл мәселеге неғұрлым дәйектілік қажеттігін терең түсініп, байыппен қарап келеміз және оған кірісуге Тәуелсіздік алғаннан бері мұқият дайындалдық», - деп латын графикасының маңызын айқындап берген еді. Елбасының тапсырмасын орындауға белсене үлес қосып жүрген ел азаматтарының бірі, қазақ тіліне лайықталған «Bailatyn» латын графикасының авторы, Абылайхан атындағы Қазақ халықаралық қатынастар және әлем тілдері университетінің роман-герман филологиясының маманы, Т.Рысқұлов атындағы Қазақ экономикалық университетінің, Швейцариядағы Еуропа университетінің DBA деңгейіндегі докторы, кәсіпкер Арман Байқадаммен болған сұхбатымызды назарларыңызға ұсынамыз.