Қазба жұмыстары кезінде табылған тұтастай сом алтындар, саф алтыннан жасалған бұйымдар, Алтын Адам бұл әдемі металлдың ежелден бағалы зат болғанына дәлел және күні бүгінге дейін сол құнын жоғалтпаған. Дегенмен, қазір ат басындай алтынның қолға түсуі қиын, себебі бұл бағалы металлды табудың да, өндірудің де қарқыны бәсеңдеді. Дегенмен, зергерлік дүкендер мен салондардың саны көбеюде, бұны қалай түсіндіреміз?
Әлемнің хас шеберлері - таза алтынның бағасын білетін зергерлердің дабыл қаққанына біраз болды: зергерлік сауда дүкендерінің 40%-ға жуығын жасанды алтындар жаулап алған. Тіпті, жасанды күміс пен бриллианттарды да кездестіруге болады. Сондықтан, алған бағасына арзуы үшін, алтынды сатып аларда, аз да болса шын алтынды «бақырдан» қалай ажыратуға болатынын білген дұрыс.
Ең бірінші тәсіл ол, әрине, өз атына кір келтіргісі келмейтін, сапалы зат сататын дүкен іздеу керек. Мұндағы баға базардағы, дүңгіршектегі, көшедегі дүкендермен салыстырғанда қымбат болуы мүмкін, алайда, сапасы бағасына лайық.
Жасанды алтын заттың екі түрі болады: біріншісі – бижутериялық металлға жұқа етіп алтын жалатады, екіншісі – құрамында алтын бар, бірақ өте аз мөлшерде (әсіресе, осы түрін ажырату қиын).
Екінші тәсіл, әшекей бұйымдарын сатып аларда оның жоғары сынамалы металл екенін көрсететін сан мен қымбат металлдың сафтығын көрсететін таңбаға назар аудару керек. Дегенмен, бұл белгілер де заттың қоспасыздығына кепілдік бермейді.
Сынамалар стандартын мемлекет белгілейді, сондықтан Түркия немесе украин немесе т.б. елдерінің әшекейлеріндегі таңбалар әр түрлі, мысалы, алтындағы таңба күрек пішінді келсе, күмісте – бөшке пішіндес, ал платинада сегіз қырлы пішін. Бұлардың бәрі мемлекеттің қойған талабына сәйкес бақыланады, жүзеге асады. Дегенмен, адамнан қулық артылған ба!? Қоспасы бар заттың тексеруге бір бөлшегін жібереді, мысалы замогын ғана. Таңба сол бөлікке басылады да, қоспасы бар бөлігін кейіннен жалғай салады, нәтижесінде бәрінде бірдей белгі пайда болады. Бұндай затты ажырату өте қиын. Сол үшін таңбаға мұқият қараймыз, таңба анық болуы керек, затты жасап шығарған зауыттың белгісі тұрса тіпті жақсы.
Ресей әшекейлеріне қарағанда украин әшекейлерінде жасандылары азырақ кездеседі. Украин әшекейінде таңбаның ортасында үш аша немесе талшын(каштан) ағашының жапырағы, ал оң жағында сынама нөмірі тұру керек. Ал егер «KGP» деген қысқарған сөз тұрса, онда зат тек алтынмен жалатылған, тұтастай алтын емес деген сөз. Мысалы, Түркиядан сынама белгісі жоқ әшекей бұйымдарын кездестіруге болады, затты сатып аларда сынаманың қай түрін қаласаңыз, соны қойып береді.
Затты аларда оны мұқият қараңыз, ішкі жағының жылтыр, тегіс болуына мән беріңіз. Затты сатып алдыңыз, үйге келдіңіз, алайда күмәніңіз болса мынадай жолдармен тексеруіңізге болады:
Алтынның бір қасиеті ол – магнитке жабыспайды, дегенмен, бұл да оның қоспасыздығына 100 пайыз кепілдік емес, бұйымды алтыннан құйған кезде магнитке жабыспайтын алюминий, қола, мыс секілді өзге де металдарды араластыруы мүмкін.
Алтынның сапасын анықтаудың тағы бір тәсілі: йодты бұйымға бір-екі тамшысын тамызып, бірер минут күтіңіз: егер алтын түсін өзгертсе, онда сіз алдандыңыз, өзгертпесе қолыңыздағы нағыз алтын болғаны.
Алтынды уксусқа батырғанда қарайса, онда бұл таза алтын емес.
